Zondag 30 oktober jl. is Stichting Arjati voor de eerste keer aanwezig geweest bij de herdenking van de bevrijding van Breda door o.a. Poolse militairen. De vrijwilligers Renée Fokke en Carina van Helden zijn naar deze herdenking toe geweest die volgens beiden zeer indrukwekkend was. Een verslag van deze dag, geschreven door Renée kunt u hieronder lezen.

De plechtigheid werd gesplitst in twee delen; ‘s morgens op de

begraafplaats in het Ginneken, waar 80 Poolse soldaten begraven liggen en ‘s middags aan de Ettensebaan, waar 160 soldaten liggen. Stichting Arjati besloot om dit jaar een bloemstuk te leggen op het ereveld aan de Ettensebaan. Het volgende jaar kunnen we dit misschien afwisselen en een bloemstuk leggen op de begraafplaats in het Ginneken.

Wel waren we uit respect en belangstelling ook ‘s morgens aanwezig en ik moet zeggen, dat wij beiden behoorlijk onder de indruk waren. Dat komt waarschijnlijk ook, omdat het een kleine hoek van de begraafplaats is en je dus direct geconfronteerd wordt met de jonge leeftijden van deze soldaten.

De burgemeester was er op beide dagdelen. Dat schijnt hij ieder jaar te doen. Ook is er ieder jaar een groep schoolkinderen, die bij ieder graf een klein bloemstukje legt, terwijl de namen van iedere gesneuvelde soldaat wordt voorgelezen. Verder waren er veel Polen aanwezig, o.a. een klas (25 jongeren) van een doveninstituut in Polen, die vernoemd is naar generaal Maczek. Deze jonge mensen komen ook ieder jaar naar Breda toe.

De middag was iets anders, omdat dat een groot veld is. Weer de burgemeester, de ambassadeur van Polen en de dove jongelui. Het viel ons op, dat de VOMI daar ook een bloemstuk legden. Dit schijnen ze ieder jaar te doen. We waren wel blij, dat het weer goed was, want het is niet overdekt. En het kan in October toch behoorlijk spoken. We hebben geluk gehad. Ook viel het ons op, dat Polen (schijnt traditie te zijn) veel lichtjes (met deksel)bij de graven en de bloemen legden. Die nemen ze mee uit Polen.

Na afloop van de plechtigheid was er een samenzijn in de Princentuin (een school tegenover het crematorium), waar koffie, broodjes en Poolse gerechten werden aangeboden. Alles zeer verzorgd. We hebben met de organisatie gesproken en automatisch kwam het gesprek op hoe zij het

deden met de financiën en andere organisatorische aspecten die voor onze 15 augustus Herdenking ook interessant zouden kunnen zijn. Men was zeer bereid om mee te denken en mee te helpen, waar mogelijk.

Verder wil ik ook nog even kwijt, dat er een gedichtje werd voorgedragen van een Engelse soldaat.

When you go home

tell them of us

and say

for your tomorrow

we give you our today.

Die twee laatste zinnen hakten er bij mij behoorlijk in. Het dekt zo de lading van de zinloosheid van oorlog.