Het was op een mooie zondagmiddag 3 december 2017. Sinterklaas had dit jaar voor Stichting Arjati een mooi cadeau uitgekozen; namelijk een knusse, interessante maar ook educatieve Indische Salon in Buurthuis Toma in Breda met het thema ‘Kracht van familieverhalen’.

De jongeren werkgroep van Arjati heeft in samenwerking met het Indisch Herinneringscentrum een mooie middag neergezet.

Om 13.30 uur werd de middag geopend met een krachtig geroffel uit trommels van TIFA om kippenvel van te krijgen.  De host van de dag was de enthousiaste Patrick Neumann.

De kracht van een bindende factor

Carel Banse begint te vertellen over wat voor rol zijn vader heeft gehad in het leven van familie Banse. Hoe de stamboom in elkaar zit en hoe Carel zelf is gaan graven in het familieverhaal, en dan vooral het verhaal van zijn vader die veteraan was. De dingen in het leven lopen zoals ze moeten lopen en uiteindelijk zullen alle puzzelstukjes op zijn plaats vallen.

Werkend in Parijs, maar toch elke week trouw zijn vader opzoeken in Amsterdam dat was de wekelijkse routine van Carel Banse. Vervolgens komt er even een stilstaand moment als zijn vader in de vorm van een slapende baby in bed ligt. Er gaat iets door hem heen, mijn vader ligt alleen in bed als hij ziek is, is dan nu dat moment gekomen? Hoort het geschiedenisverhaal van vader Banse dan echt tot het verleden, en niet meer  tot het heden?  En in welke vorm kan het verhaal  in het heden blijven.

Alle verhalen van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de oorlog in Nederlands-Indië waren onbewust aanwezig in familie Banse, maar er werd nooit over gesproken. Maar toch is er altijd een kracht gebleven die als bindende factor in de familie Banse leeft tot op de dag van vandaag. Broers en zusters die elkaar steunen en trots zijn op het verhaal van hun vader als veteraan. Het as van vader Banse is teruggebracht naar zijn geboorteland,  en dat hebben broers en zussen samen, met elkaar gedaan.  De urn is bijgezet in het graf van de zus van vader Banse op het ereveld Kembang Kuning in Surabaya.

Een prachtige powerpoint heeft Carel Banse gemaakt om zijn verhaal duidelijk over te brengen,  en te laten zien hoe belangrijk het is om het familieverhaal levend te houden.  Hij kan nog uren lang vol praten. Naar aanleiding van een uitnodiging van zijn kleindochter om een interview te geven in haar klas, is het boek Onbereikbaar Dichtbij ontstaan.  Studenten interviewen veteranen, en zo zijn verhalen gebundeld. Voor meer informatie over het boek, klik hier.

Vertel een verhaal over je land of streek van herkomst

Om  familieverhalen bewaard te willen houden, moet je ze bespreekbaar en tastbaar maken, zodat je  het zeker een mooie plek kan geven in je toekomst.

De volgende spreker Judith Limahelu is daar de aangewezen persoon voor om je in een goede vertelmodus te brengen aan de hand van haar zelfontworpen familieverhalenspel.  Judith introduceerde het spel, en in een mum van tijd zat het publiek bekend en onbekend bij elkaar in een groepje. Er werden vragen aan elkaar gesteld, waar mooie verhalen uitkwamen. Een meneer gaf zelfs toe, dat hij zich meer open durfde te stellen in een onbekend groepje. Na ongeveer een halfuurtje moest Judith toch wel iedereen onderbreken om verder te gaan met de uitleg van het spel.

Wie geïnteresseerd in dit spel, dan verwijzen we u verder naar de website familieverhalen. Klik hier.

De derde generatie aan het woord

Drie generatiegenoten graven in hun Indische geschiedenis, en hebben ieder een eigen zoektocht gedaan naar hun verhalen, en welke kracht hun familieverhaal bij elkaar heeft gebracht.

Dewi Staal heeft aan de hand van een koffer die op de zolder stond van haar tante, een verhaallijn kunnen maken over haar opa en oma. Een koffer vol met brieven, foto’s en herinneringen, wat natuurlijk ook even slikken was voor tante om hierin te duiken en samen met Dewi hierover een documentaire te maken. Het verhaal uit de koffer is uitgebracht op DVD door Dewi Staal. Het is een 30 minuten durende documentaire geworden. Dewi liet ook een fragment zien, waar haar tante aan de eettafel zat te vertellen. Een boeiend verhaal om ook op z’n manier met je grootouders kennis te maken, en of te leren kennen.

Amber Toorop was de volgende jonge generatie, die aan de hand van een animatiefilmpje het publiek aan het lachen kreeg. Een Indisch accent sprekende stem begeleidde de animatie dat een schilderij voorstelde en ons telkens maar weer meenam in de geschiedenis van een Indo in 2015. Herinneringen helpen onszelf te vormen in onze gedachten en gevoelens.  Aan de hand van foto’s probeerde Amber een beeld te vormen om in de familieverhalen in de duiken en een beeld te creëren hoe het zou zijn geweest.

Stephan Splinter ons eigen bestuurslid deed ook zijn verhaal. Een paar jaar geleden heeft Stephan met zijn opa aantekeningen gemaakt, toen hij vragen ging stellen om zijn zoektocht naar de Indische geschiedenis te beginnen. Onlangs is ook zijn oma overleden, en bij het opruimen van het huis, zijn er koffers vol met brieven, foto’s etc. gevonden. Binnenkort wilt Stephan met zijn vader deze documentatie vastleggen in boekvorm.

Tot slot wenst stichting Arjati u nog een gelukkig en gezond 2018, waarin wij met onze bestaande en nieuwe activiteiten het Indisch en Molukse culturele erfgoed zullen borgen en overdragen.  

Charlene Vodegel,

secretaris Stichting Arjati