De film ‘Een andere warmte’ die dinsdag 28 juni jl. haar première beleefde in de concertzaal van de Nieuwe Veste is afgelopen week on line gegaan op de website van het Stadsarchief in Breda. Daan Hertogs, gemeentearchivaris, schrijft daar het volgende over op het weblog van het Stadsarchief.

Een andere warmte

Vraag aan tien willekeurige mensen wanneer de Tweede Wereldoorlog eindigde en negen zullen zeggen: op 5 mei 1945? Echter elders in Europa is nog dagen hard doorgevochten. Aan de andere kant van de wereld is nog maandenlang strijd gevoerd, waarbij honderdduizenden mensen omkwamen. Zeer veel Nederlandse ingezeten waren op 5 mei helemaal niet bevrijd. In voormalig Nederlands-Indië leefden Nederlanders onder Japanse bezetting.

Pas op 15 augustus 1945 capituleerde Japan en kwam er officieel een einde aan WO-II. Voor miljoenen inwoners van Nederlands-Indië hield het geweld hier echter niet mee op. In de jaren vanaf 1945 werden Nederlanders en Indische Nederlanders bedreigd, soms gevangen genomen en soms gemarteld. De Nederlandse politionele acties waren bedoeld om de Indonesische nationalisten te verslaan en Nederlands-Indië als kolonie te behouden. Uiteindelijk gaf Nederland toe en Nederlands-Indië werd het onafhankelijke Indonesië.

Tussen 1946 en 1968 kwamen zo’n 300.000 mensen uit Nederlands-Indië naar Nederland. Mensen met een Nederlands paspoort of in Nederlandse dienst kwamen gedwongen of vrijwillig naar Nederland. Velen van hen vestigden zich in Breda. Filmmakers Kees Wouters en Eelco Scheeres interviewden een aantal van deze Indische Bredanaars (naar de interviews). Zij vroegen hen bijvoorbeeld: Hoe heeft u destijds de Japanse bezetting doorstaan? Wat heeft u meegemaakt in Soerabaya tijdens de Bersiap, toen jonge Indonesische nationalisten mensen bedreigden, gevangen namen en martelden? Waarom ging u naar Nieuw Guinea en hoe was het om later in Nederland een nieuw leven te beginnen? Hoe werden Indische en Molukse families hier ontvangen en hoe vergaat het hen in Breda na al die jaren?

Na de interviews ontstond het idee voor een onderzoek naar de totstandkoming van de opvang in Breda. Interviews met de betrokken ambtenaren waren niet meer mogelijk; zij waren inmiddels overleden. Daarom maakten Kees Wouters en Eelco Schreeres in hun documentaire Een andere warmte volop gebruik van bronnen van het Stadsarchief Breda. Hun verhaal van de ambtelijke betrokkenheid bij de opvang is afgewisseld met interviews met Indische en Molukse Nederlanders, die hun kant van het verhaal vertellen.

Zo is een nog weinig bekend deel van de Bredase geschiedenis voor u opgetekend. Ik wens u een informatieve en mooie kijkervaring.

Daan Hertogs
Gemeentearchivaris

U kunt de film bekijken door op de titel van de film of de gekleurde tekst te klikken.