Stichting Arjati is een organisatie van, voor en door vrijwilligers, die met elkaar proberen het Indisch Cultureel Erfgoed te borgen en door te geven aan de jongere generaties. Vaak dragen vele vrijwilligers een stukje geschiedenis met zich mee, dat voor velen – ook voor vrijwilligers onder elkaar -onbekend is, maar wat zeker het delen waard is. De komende maanden zal Stichting Arjati dan ook de persoonlijk verhalen van verschillende vrijwilligers aan u presenteren, waarin verteld wordt, waarom zij Stichting Arjati ondersteunen bij de verschillende activiteiten.

Als eerste bijt Douglas Hoed de spits af. Douglas vertelt dat hij ‘getriggerd’ werd om een verhaal over zijn roots te vertellen door een foto in de nieuwsbrief van de Stichting Herdenking Birma Siam Spoorweg/ Pakan Baroe Spoorweg van de heer Daan Cordus, een vriend van zijn 14 jaar geleden overleden vader. Daan Cordus en de vader van Douglas leerden elkaar kennen in een kamp in Poerworedjo, die ingericht was voor KNIL-militairen van Afrikaanse afkomst. Dit kamp werd toen geschonken door koning Willem III, als dank voor de bewezen diensten van Afrikaanse KNIL-militairen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden beide mannen als dwangarbeiders te werk gesteld aan de beruchte Pakan Baroe Spoorweg. Graag vertelt Douglas over dit gedeelte van zijn roots.

Ik ben een nazaat van Indo-Afrikaanse KNIL-soldaten die omstreeks 1830 vanuit Ghana (was toen een tussenpost van het VOC) naar het toenmalige Nederlands-Indië gingen. In die periode had het KNIL een tekort aan manschappen. Die soldaten waren over het algemeen flink van postuur en al gauw hadden de inlanders ontzag voor hen.

Ze werden genoemd “belanda hitam” (zwarte Hollanders) en waren hele goede KNIL-soldaten. Mijn opa was vrij donker en had ook flink van postuur.

Hij trouwde met een inlandse (Javaanse) vrouw en zij kregen samen 8 kinderen. Na de KNIL-tijd ging mijn opa over naar de politie en werd hoofdagent.

De ongeveer 6000 Indo-Afrikaanse KNIL-soldaten woonden verspreid op Java in Afrikaanse kampementen. Poerwordjo (dicht bij Yogja) was er één van. En daar woonden ze en behielden ze een Afrikaanse identiteit. Vaak gingen ze trouwen met inlandse vrouwen en ontstond zo een Indo-Afrikaanse gemeenschap.

Na de oorlog gingen veel Indo-Afrikanen naar Nederland of andere landen zoals Amerika. Een bekende Indo-Afrikaan is Daan Cordus (een maatje van mijn vader). Hij was onlangs (op 90-jarige leeftijd!) in Bronbeek bij de Pakan Baru Spoorwegherdenking als veteraan. Ondanks zware ontberingen heeft hij de oorlog overleefd.

In Nederland heeft Daan Cordus een Indo-Afrikaanse Stichting opgericht en tot op heden zijn er regelmatig leuke reünies. De laatste was dit jaar nog in Bronbeek en we hebben daar ook het tehuis mogen bezichtigen en dat vond ik best indrukwekkend. Griselda Molemans (Visser, ex-sportverslaggeefster) heeft ook Afrikaanse roots en heeft enkele boeken daarover geschreven. Tegenwoordig zit ze ook in het bestuur van de Stichting.

Een boek van haar heet De zwarte panter en gaat over haar zoektocht naar haar roots in Ghana.

Een ander boek, waarin geschreven wordt over Indo-Afrikaanse KNIL-soldaten is het boek van Arthur Japin De zwarte met het witte hart. Een heel mooi (ontroerend) verhaal, waarin de tragiek van het koloniale systeem vroeger en pijnlijk voor de slachtoffers ervan (Afrikaanse, Indische mensen en anderen) beschreven wordt. De Indo-Afrikaanse KNIL-soldaten werden “de zwarte hollanders” genoemd en zij identificeerden zich ook als zodanig. Maar hier in Nederland maakte ik mee dat mijn donkere huidskleur toch wel wat parten speelde, hoewel ik me niet gauw gediscrimineerd voel;ik heb ook best wat Hollandse vrienden.

Belangrijk is dat je bewust bent van je afkomst om goed te integreren in de Nederlandse samenleving. Daarom is de Stichting Indo-Afrikaans Contact (en ook Arjati) heel mooi als bewustwording van onze afkomst. En zeker in deze moeilijke tijd zijn zulke stichtingen ontzettend belangrijk.

Wilt u meer weten over de geschiedenis over Indo-Afrikaanse militairen of meer verhalen lezen, dan verwijzen wij u naar de website van Indo Afrikaans Contact. Herkent u zichzelf in het verhaal of in het verhaal van uw familie en wilt u ook een verhaal delen, geef dan een reactie of stuur een mail aan info@arjati.nl . Wij zullen ervoor zorgen dat uw verhaal gedeeld wordt.